Khi nào kiểm định khí thải xe máy, chu kỳ bao lâu?

Sau khi được Quốc hội thông qua Luật GTĐB sửa đổi, bổ sung, Bộ GTVT sẽ giao Cục Đăng kiểm VN tổ chức triển khai kiểm định khí thải xe máy.

Lãnh đạo Vụ Môi trường (Bộ GTVT) cho biết, quy định về kiểm định khí thải định kỳ đối với xe máy đã được đưa vào dự thảo Luật GTĐB sửa đổi, bổ sung.

Kiểm tra tại trung tâm đăng kiểm, đại lý xe

Trong Chiến lược Quốc gia bảo đảm trật tự, ATGT đường bộ giai đoạn 2021 – 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mục tiêu được đặt ra là xây dựng một xã hội có hệ thống giao thông an toàn, thông suốt, thuận tiện, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Một trong những giải pháp quan trọng sẽ triển khai là kiểm soát phát thải, khí thải định kỳ đối với xe mô tô, xe gắn máy (xe máy).

Theo ông Nguyễn Văn Phương, Phó phòng Chất lượng xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN, hiện các xe máy được sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu mới đều phải đáp ứng quy chuẩn quốc gia về khí thải mới được phép đưa ra thị trường.

Đối với xe máy mới, đề án kiểm soát khí thải xe đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2010. Bộ GTVT đã trình Thủ tướng dự thảo Quyết định quy định về kiểm soát khí thải đối với xe máy tại các thành phố lớn, trong đó gắn với quy định kiểm định định kỳ khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Cách đây vài năm, Cục Đăng kiểm VN đã xây dựng kế hoạch tổng thể về kiểm soát khí thải xe máy tham gia giao thông và thí điểm một số bước. Đây là tiền đề quan trọng để có thể triển khai ngay việc kiểm định khí thải xe máy, sau khi được quy định trong luật.

Đến nay, Cục Đăng kiểm VN đã có một số bước chuẩn bị cho việc triển khai như xây dựng trạm mẫu kiểm định khí thải xe máy để phục vụ nghiên cứu, lập mô hình thí điểm tại các đại lý bán xe máy; xây dựng các văn bản qui phạm pháp luật như thông tư, quy chuẩn, tiêu chuẩn, chế tài xử phạt, biểu phí và các hướng dẫn thực hiện; xây dựng phần mềm quản lý; xây dựng giáo trình đào tạo đăng kiểm viên, nhân viên nghiệp vụ về kiểm định khí thải xe máy.

Liên quan việc tổ chức mạng lưới cơ sở kiểm tra khí thải, toàn quốc hiện có khoảng 60 triệu chiếc xe, trong đó tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP HCM có sự tập trung, đòi hỏi phải tổ chức được hệ thống đủ đáp ứng nhu cầu.

Nếu chỉ tổ chức kiểm tra tại các trung tâm đăng kiểm xe ô tô sẽ không đủ, vì vậy cần giao trách nhiệm cho các nhà sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe máy để kết hợp giữa việc bảo dưỡng với kiểm định khí thải.

“Các đại lý xe được nhà sản xuất ủy quyền thường có sẵn mặt bằng, nhà xưởng, trang thiết bị và đội ngũ kỹ thuật viên, nhân viên có kỹ năng, tay nghề tương đối tốt nên rất thuận lợi. Cách đây 5 – 6 năm, chỉ riêng 5 nhà sản xuất xe máy lớn là Honda, Yamaha, SYM, Piaggio và Suzuki đã có hệ thống lên đến 1.526 đại lý trên cả nước, riêng tại 5 thành phố trực thuộc Trung ương là 529 đại lý đủ khả năng đáp ứng nhu cầu kiểm định”, ông Phương nói và cho biết, theo tính toán, để kiểm định khoảng 1 triệu xe máy tại đô thị lớn, chỉ cần 43 cơ sở kiểm tra sẽ đủ khả năng đáp ứng.

Áp dụng trước tại 5 thành phố lớn

Đại diện Cục Đăng kiểm VN cũng cho biết, các nhà sản xuất thường khuyến nghị xe máy phải được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ 6 tháng/lần (tương đương khoảng 4.000km/lần).

Chu kỳ kiểm định khí thải đối với xe máy có thể tương tự theo thời gian trên, song lại gây phiền phức cho người dân cũng như áp lực lên mạng lưới cơ sở đăng kiểm. Vì vậy, để giải quyết vấn đề trên, chu kỳ kiểm định sẽ áp dụng 1 năm/lần đối với xe đã sử dụng từ năm thứ 4.

“Khảo sát thực tế cho thấy, hầu hết xe máy trong 3 năm đầu sử dụng đều duy trì tốt chất lượng an toàn kỹ thuật và khí thải, đạt tiêu chuẩn khí thải. Hơn nữa, trước khi bán ra thị trường đã được kiểm tra chất lượng xuất xưởng và được hưởng chế độ bảo hành, bảo dưỡng của nhà sản xuất nên chưa cần thiết phải được kiểm định. Vì vậy, trong 3 năm đầu xe tham gia giao thông nên được miễn kiểm tra khí thải, đến năm thứ tư mới phải đưa xe đi kiểm tra và chu kỳ là 1 năm/lần”, Cục Đăng kiểm VN đề xuất.

Lý giải thêm, theo đại diện Cục Đăng kiểm VN, kinh nghiệm một số nước như Đài Loan (Trung Quốc), Thái Lan, Ấn Độ… cũng không thực hiện đối với xe dưới 3 năm kể từ ngày xuất xưởng và chu kỳ kiểm định định kỳ 1 năm/lần.

Về lộ trình thực hiện, theo đề xuất năm 2014 của Bộ GTVT, áp dụng trước đối với 5 thành phố trực thuộc Trung ương (Hà Nội, TP HCM. Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ) và triển khai trước trong 3 năm.

Đồng thời, năm đầu tiên chỉ áp dụng đối với xe máy đã sử dụng trên 10 năm, năm thứ hai áp dụng với xe đã sử dụng trên 5 năm, năm thứ ba áp dụng với tất cả các xe.

Đối với các địa phương khác, sau khi triển khai tại các thành phố trực thuộc Trung ương mới bắt đầu áp dụng đối với các thành phố loại 1, sau đó 1 năm mới áp dụng tại các thành phố loại 2 trên toàn quốc.

Ông Dương Văn Chú, nguyên Giám đốc trung tâm đăng kiểm 97-01S cho biết, việc tổ chức mạng lưới kiểm tra khí thải xe máy gồm cả trung tâm đăng kiểm ô tô và đại lý xe máy là phù hợp, tạo thuận lợi cho người dân.

“Việc đặt ra lộ trình và áp dụng trước đối với các đô thị lớn là phù hợp. Tuy nhiên, quá trình triển khai cần giám sát, quản lý chặt chất lượng kiểm định của các đơn vị được tham gia kiểm định khí thải để thực sự mang lại hiệu quả về bảo vệ môi trường”, ông Chú nói.